Kiralık konut talep endeksi Kahramanmaraş’ta yüzde 12 yükselirken kiralar ise yüzde 88,9 arttı.
Kira ve konut fiyatlarındaki artışlar azalarak da olsa sürüyor. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (Betam), "Satılık konut piyasasında canlanma belirtileri" başlıklı Sahibindex Satılık Konut Piyasası Görünümü: Nisan 2023 ve "Deprem bölgesindeki bazı illerde kiralar iki katına yaklaştı" başlıklı Sahibindex Kiralık Konut Piyasası Görünümü: Nisan 2023 notunu yayımladı. Araştırmanın özet sonuçlarına göre Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatındaki yıllık artış oranı martta yüzde 157 olurken ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatı 97 TL'ye yükseldi. Artış oranı şubatt yüzde 189.5 olurken, ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatı 86.9 TL’ydi. Öte yandan, yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 127, Ankara’da yüzde 199, İzmir’de ise yüzde 186.5 oldu. Ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatları İstanbul’da 122.2 TL, Ankara’da 77.5 TL, İzmir’de ise 93.1 TL. Enflasyondan arındırılmış (reel) kira fiyatları da hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde arttı.
KİRALIK PAZARI ZAYIFLADI
Kiralık konut talep göstergesi şubat ayına kıyasla yüzde 1.6 azalmıştır. Geçen yılın aynı ayına kıyasla ise kiralık konut talebi yüzde 25.2 daha yüksek. Kiralık konut piyasasında bir canlılık göstergesi olarak kullandığımız kiralanan konut sayısının kiralık ilan sayısına oranı, hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde azaldı. Öte yandan, kiralık konut piyasasındaki bir diğer canlılık göstergesi olan ve kiralık ilanların ne kadar süre yayında kaldığını ölçen kapatılan kiralık ilan yaşı hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde düştü.
İLLERDEKİ DEĞİŞİMLER
Depremden en çok etkilenen illerdeki Ocak-Mart 2023 arasında birikimli arz, talep ve fiyat değişimlerini incelendi. Değerlendirme kiralık konut sayısının bu illerde üçte birinden fazla düştüğünü gösterdi. Bu illerdeki kiralık konut talebi ise önemli farklılıklar gösteriyor. Bu illerdeki arz ve talep durumuna bağlı olarak kira fiyatlarında da önemli farklılıklar ortaya çıktı. Malatya (yüzde 93.2) en yüksek fiyat artışının gerçekleştiği il oldu. Malatya'daki reel fiyat artışı böyleyken cari fiyat artışı ise yüzde 307'yi buldu. Geçen yıl 11.6 TL olan m2 fiyatı bu yıl 47.2 liraya çıktı. Diyarbakır'daki artış da yüzde 112'ye dayandı.
Araştırma notunda, “Bekleneceği üzere, deprem felaketi bu illerdeki konut arzının önemli ölçüde düşmesine sebep olmuştur. Gaziantep bu iller arasında konut arzının en az düştüğü (yüzde 37.1) il olmuştur. Osmaniye (yüzde 56.7) ve Hatay'daki (yüzde 61.6) kiralık ilan sayıları da yarıdan fazlaya düşmüştür. Ancak, Malatya (yüzde 87.3), Kahramanmaraş (yüzde 88.4) ve Adıyaman'daki (yüzde 89.4) kiralık konut arzındaki düşüşler yüzde 90'a ulaşmıştır. Bu illerdeki konut arzı düşüşüne karşılık konut talebinde çok farklı seyirler görülmektedir. Kiralık konut talebi Adıyaman’da neredeyse yarıya düşmüştür (yüzde 49.7 azalış). Buna karşılık Kahramanmaraş (yüzde 12.7), Osmaniye (yüzde 25), Hatay (yüzde 31.3) ve Malatya (40.9) kiralık konut talebinin arttığı iller olmuştur. Gaziantep ise konut talebinin neredeyse iki katına çıkmasıyla (yüzde 98.6) diğer illerden ayrışmıştır.” denildi.
DOLARA DEĞİL KONUTA YATIRAN KAZANDI!
Geçen yılın mart ayına göre Türkiye genelinde ortalama satılık konut ilan m2 cari fiyatı yüzde 122 artarak 19 bin 215 TL oldu. Geçen yılın mart ayında m2 fiyatı 8 bin 656 TL idi. Dolar bazında baktığımızda (Dolar en yüksek 14.83 TL ) 583.6 dolar. Bu yıl ise (Dolar en yüksek 19.17 TL) 1002 dolar diyor. Yani konut m2 fiyatları dolardan daha hızlı arttı.
Satılık konut ilan m2 cari fiyatları aynı dönemde İstanbul’da yüzde 112.6, Ankara’da yüzde 138.3 ve İzmir’de yüzde 124.8 arttı. Ortalama satılık konut m2 fiyatları İstanbul'da 27 bin 222 TL, Ankara'da 13 bin 214 TL ve İzmir'de 21 bin 852 TL oldu.
Çalışmada, “Bu ayki raporumuzun özgün konusu depremden en çok etkilenen illerdeki arz, talep ve fiyat değişimlerine tahsis edilmiştir. Veriler satılık konut sayısının bu illerde neredeyse üçte birine, konut talebinin ise yarıdan fazla düştüğünü göstermektedir. Bu illerde hem arz hem de talepte görülen azalmanın fiyatlarda sınırlı bir artışla sonuçlandığı görülmektedir.” denildi.