Açıklamada, depremin ardından, 1 Nisan’da yürürlüğe giren Basın İlan Kurumu'ndan ilan almak için getirlen yasa şartlarına ve basın kuruluşlarının içinde bulunduğu zor koşullar dikkat çekildi.
Basın mensupları, Kahramanmaraş için yasanın ertelenmesini talep ediyor.
Basın Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 18 Ekim 2022 tarihli ve 31987 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı ve 1 Nisan 2023’te yürürlüğe girdi.
Yine Basın İlan ve Reklam Yönetmeliği, 1 Şubat 2023 tarihli ve 32091 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Nisan 2023’te yürürlüğe girdi.
Yeni yönetmelik gereği; Basın İlan Kurumu'ndan (BİK) resmi ilan almak isteyen internet haber sitelerine asgari 6 sigortalı çalıştırma ve resmi reklam almak isteyen internet haber sitelerine de asgari 2 sigortalı çalıştırma şartı getirildi.
6 Şubat’ta meydana gelen ve merkez üssü Kahramanmaraş olan depremler, 11 ilde hayatı felç etti. Asrın felaketi olarak adlandırılan büyük depremlerden en çok etkilenen illerden birisi de Kahramanmaraş oldu.
Yıkıcı deprem felaketinde, bölgede faaliyet gösteren tüm gazete, internet sitesi ve sektör çalışanları olumsuz etkilendi. Birçok yayıncının ailesinde ve yakınlarında can kayıpları oldu, büro ve evleri yıkılarak zarar gördü.
Deprem sonrası bölgedeki gazete ve internet haber siteleri de ayakta kalabilme ve yaşam savaşı veriyor.
Ancak 1 Nisan'da yürürlüğe giren Basın Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Basın İlan ve Reklam Yönetmeliği’nin getirdiği ağır şartlar, bölgedeki sektörün faaliyetlerini durdurma noktasına getirdi. Bölgede resmi ilan alan gazeteler, kısıtlı imkanları seferber ederek faaliyetlerine başladı. Bu gazetelerin internet siteleri için 1 Nisan’da başlayan süreç ertelendi; ancak internet siteleri için herhangi bir erteleme kararı alınmadı.
Şu an yeni yönetmelik bölgedeki internet haber sitelerinden resmi ilan almak için asgari 6, resmi reklam almak için de 2 sigortalı çalışan şartı arıyor.
Sadece Kahramanmaraş’taki internet haber sitelerinin yüzde 80’inin işyerleri yıkıldı veya acil yıkılacak durumda. Bu yıkımla beraber tüm teknik ekipman ve donanımları ya enkaz altında kaldı ya da acil yıkılacak binalarda tahliye edilemez durumda.
Kendi imkanlarıyla işyerlerini yeniden faaliyete geçirmek isteyen gazetecilerin en büyük sorunu kiralık işyeri bulunamaması ve teknik ekipman yetersizliği.
Deprem öncesi bile aylık geliri asgari ücreti bulmayan bölgedeki internet haber sitesi sahiplerinin deprem sonrası söz konusu Basın İlan ve Reklam Yönetmeliği’nin aradığı şartları sağlaması mümkün gözükmüyor.
Bir araya gelerek seslerini duyurmayan çalışan Kahramanmaraşlı basın mensuparı şunları söyledi;
“Şu an bölgedeki gazetecilerin önceliği; ailelerinin güvenliği ve temel gereksinimlerini sağlamak. Böyle bir durumda deprem bölgesindeki gazetecilerden, 1 Nisan tarihi itibariyle resmi ilan alabilmeleri için 6, resmi reklam için ise 2 çalışan şartını sağlayıp işveren konumuna gelmeleri beklenilmemelidir. Bu şartların deprem gerçeği göz önüne alınarak hafifletilmesi, 11 ildeki basın yayın sektörünün varlığını ve bütünlüğünü korumak için elzemdir.
Bu nedenle deprem, “mücbir sebep” kabul edilerek; depremin etkilediği 11 ilde bulunan ve daha önce yönetmelik gereği savcılığa “mevkute beyannamesini” veren internet haber sitelerinin yeniden ayağa kalkabilmesi için şartların aşağıda belirtildiği yeniden revize edilmesini istiyoruz.
1). Şehrin yeniden toparlanması ve ekonominin ayağa kalkabilmesi için öngörülen süre 5 yıldır. Bu nedenle Basın İlan ve Reklam Yönetmeliği’nin yürürlük tarihi en az 1 yıl süre ile ertelenmelidir.
2). Basın İlan ve Reklam Yönetmeliği’nin ertelenmesi durumunda; Resmi ilan alabilmek için aranan şartlarda asgari kadro, tekil ziyaretçi ve sayfa görüntüleme oranı yüzde 50 oranında azaltılmalıdır. Çalışanların maliyetleri destek ve teşviklerle devlet tarafından karşılanarak haber sitelerinin resmi ilan alabilmesinin önü açılmalıdır. Deprem bölgesindeki haber siteleri için resmi ilan kesintisi yüzde 15’den yüzde 5’e düşürülmelidir.
3). Kamu kurum ve kuruluşlarından Resmi reklam alabilmek için asgari 2 sigortalı çalışan sayısı aranmamalıdır. Ya da 2 sigortalı çalışanın maliyetleri destek ve teşviklerle devlet tarafından karşılanmalıdır.
4). Deprem bölgesinde ciddi sayıda hasar gören bina var. Bu nedenle kiralık işyeri bulmak da ciddi bir sorun haline geldi. Evlerimizi işyeri olarak göstermeye kalksak bu sefer yönetmelikteki home ofis engeliyle karşılaşıyoruz. Çünkü yönetmelik home ofis işyerlerini kabul etmiyor. Basın İlan Kurumu'nun resmi reklamda da resmi ilanda da home ofisleri işyeri adresi olarak kabul etmesini istiyoruz.
5). Diğer yandan deprem bölgesinden, depremin etkilemediği illere çok ciddi göç yaşandı. Dolayısıyla göç edenler arasında Basın İlan ve Reklam Yönetmeliği'nde aranan şartları sağlayan nitelikli kadrolar da var. Kısacası deprem bölgesinde yönetmeliğin aradığı şartları sağlayan personel bulmakta zorluk yaşıyoruz. Bu nedenle ya çalışan kişilerde aranan kriterler yada çalışan sayısı yeniden revize edilmelidir.
6). Bölgedeki gazetecilere ekipman desteği, KDV istisnası, sıfır faizli kredi ve kira yardımı yapılmasını talep ediyoruz.
Deprem bölgesindeki basın-yayın kuruluşları olarak devlet büyüklerimizden ilgi ve destek bekliyoruz.”