Sultan Abdülhamid ve Müneccimbaşı Mehmed Arif Efendi(1853-1927)
Görev süresi (1903-1909/ Sultan II. Abdülhamid hazretlerinin Münneccimbaşı)
Kıymetli dostlar, Yazar Astrolog Öner Döşer, anne tarafından akrabası da olan Müneccimbaşı Seyyid Arif Mehmed Efendi’nin torunu Arif Kaman ile röportaj yapmıştır. Kendisine dedesinden kalan nişan, mühür, kaftan, hesap aleti ve diğer bazı aksesuarları göstermiştir. Bu manada toplumda yanlış bilinen bir gerçeği de anlatmak istiyorum. Müneccimlik vazifesi kahinlik, büyücülük veya falcılık değildir. Günümüzde Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nde ya da Kandilli Rasathanesi'nde yapılan çalışmaların aynısı Müneccimlik dairesinde icra ediliyordu. Daha açıklayıcı olmak gerekirse Osmanlı Devleti Teşkilatı'nda ve Osmanlı Bilim Tarihi'nde, bütün astronomi ve astroloji ile ilgili faaliyetlerin idaresinde önemli yeri olan Müneccimbaşılık müessesesidir. Devletin takvim (rakam ve ahkam takvimi/olayların gidişatı ve varacağı sonuçla ilgili astrolojik tahminlere ahkam ya da ahkam takvimi denir bu anlamda 1. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Harbi'nin ahkam defterlerinin tarihi doğru anlamak için ortaya çıkartılıp okunmasında yarar vardır. Bunlar yazılmıştır çünkü Müneccimbaşılık makamı 1924 yılına kadar varlığını sürdürmüştür.) ihtiyacının, devlet adamlarının zayiçe (astroloji çizelgesi, horoskop) ihtiyacının karşılanmasında rol oynayan Müneccimbaşılar, padişah ve devlet işleri için eşref saati belirler (Uygun girişim ve faaliyet zamanları) ayrıca Ramazan imsakiyesi ve mali takvimler de hazırlarlardı. Saray memuru olan ve düzenli maaş alan Müneccimbaşılar fizik, kimya, matematik, jeoloji, coğrafya ve genel tarih ilimlerini okumak zorundaydılar. Sarayın Birun Erkanı (sürekli sarayda kalmak zorunda olmayan) arasında yer alırlardı. Ulema (Alimler) sınıfına mensuptular ve teşrifata (devlet törenlerine) katılırlardı. Kadı (hukuk adamı), müderris (Medresede eğitmen), hekimbaşı (Padişahın doktoru) olabilirlerdi. Özel eğitimlerden geçer, ehliyetli kişiler arasından seçilirlerdi. Tayinlerine özen gösterilirdi. Hekimbaşı, şeyhülislam, sadrazam ve son olarak da padişahın onayından sonra tayin edilirlerdi.
Kıymetli dostlar, bütün bu izahlardan sonra kısaca da olsa Müneccimbaşı Arif Mehmed Efendi'den bahsetmek istiyorum zira çok önemli işler yapmıştır. Hazretin, Takvîm-i Kamer İstihrâcı (Astronomi ve astroloji ilimlerini anlatan bir kitaptır) isimli bir eseride bulunmaktadır. Ayrıca 1900 yılında Sultan Abdülhamid hazretlerinin emriyle mali takvimde bir takım gerekli düzenlemeleri de yapmıştır. Arif Mehmed Efendi, Fatin Gökmen tarafından kurulan Kandilli Rasathanesi'nin çalışmalarına da katılmıştır.
